Często nie zdajemy sobie sprawę z tego, ile aktualnie lat pracy mamy jeszcze przed sobą lub ile dni urlopu wypoczynkowego nam przysługuje. Zdarza się również, że nie wiem, kiedy mamy prawo do odprawy, czy też nagrody jubileuszowej. Jak się okazuje, każdy z tych przywilejów określa staż pracy i właśnie dlatego warto już dziś wiedzieć, czym jest oraz jak go obliczyć.
Czym jest staż pracy?
Staż pracy stanowi sumę okresów naszego zatrudnienia, który jest egzekwowany przy uwzględnianiu praw pracowniczych, takich jak prawo do:
- urlopu,
- dłuższego okresu wypowiedzenia,
- emerytury,
- nagrody jubileuszowej,
- odprawy.
Kodeks pracy nie definiuje tego pojęcia jednoznacznie, jednak uznaje się, że jest to czas, w którym pracownik świadczył pracę w ramach umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru bądź spółdzielczej umowy o pracę. Nie uwzględnia się tutaj trybu rozwiązania czy wielkości etatu. Warto również wiedzieć, że minimalny staż pracy dla kobiet wynosi 20 lat, który trzeba osiągnąć w wieku 60 lat, a dla mężczyzn – 25 lat, który należy osiągnąć w wieku 65 lat.
Chcąc przejść na emeryturę, bez spełnienia obu tych warunków, musimy liczyć się z tym, że nasz staż ubezpieczeniowy będzie na niższym poziomie niż wymagany, przez co ZUS wyliczy kwotę, biorąc pod uwagę zgromadzony kapitał. Pamiętajmy jednak, że często jest ona niesatysfakcjonująca. Warto jeszcze zwrócić uwagę na fakt, iż nie tylko zatrudnienie na umowę o pracę wpływa staż pracy. Zatem, co dokładnie wlicza się w ten czas?
Co wlicza się do stażu pracy?
Nie każdy z nas zdaje sobie sprawę z tego, że do stażu pracy wlicza się nie tylko okres, w którym byliśmy zatrudnieni, ale również czas pozostawania poza stosunkiem pracy – uwzględniane na mocy konkretnego przepisu prawnego. Z uwagi na to, wolno zaliczyć tutaj okresy, takie jak:
- urlop wychowawczy,
- praca za granicą,
- pobieranie zasiłku dla bezrobotnych,
- czynna służba wojskowa,
- prowadzenie indywidualnego gospodarstwa rolnego.
Zatem jak widać, nie ma obowiązku zachowania żadnej proporcji między faktycznym stażem pracy a okresem zatrudnienia, gdyż ulega to wszystko zsumowaniu. W dzisiejszych czasach wiele osób zakłada własne firmy, z uwagi na co warto zaznaczyć, że do stażu pracy nie wlicza się prowadzenie własnej działalności gospodarczej. Owszem, daje ona prawo do emerytury poprzez okresowe składanki, jednak czas ten nie jest wkalkulowany. A jak obliczyć całkowity czas stażu pracy, jaki posiadamy?
Liczenie stażu pracy
Oprócz prowadzenia własnej działalności gospodarczej, do stażu pracy nie zalicza się również czas, w którym jesteśmy zatrudnieni na podstawie umowy zlecenie czy o dzieło. Wszystko z uwagi na fakt, iż są to umowy cywilnoprawne, a nie pracownicze, a więc nie stosuje się do nich Kodeks pracy. Chcąc obliczyć całkowity staż pracy, warto również cofnąć się do czasu, kiedy to się uczyliśmy. Dlaczego? Otóż szkoła – średnia oraz wyższa również są tutaj uwzględniane. Jak się okazuje:
- szkoła wyższa daje 8 lat,
- szkoła policealna daje 6 lat,
- szkoła średnia ogólnokształcąca daje 4 lata,
- szkoła średnia zawodowa daje 5 lat,
- szkoła zawodowa daje nie więcej niż 3 lata.
Czas ten jednak jest zależny od aktualnej reformy nauczania, a pod uwagę bierze się tylko jeden okres nauki – ten, któremu przypisano najdłuższy czas trwania. Np. kończąc studia, nie bierzemy pod uwagę liceum. Zatem, chcąc policzyć faktyczny staż pracy, uwzględniamy ukończona szkołę oraz wszystkie umowy o pracę. Pomóc w tym mogą dostępne w internecie kalkulatory.
Staż pracy stanowi długość wszystkich okresów, w których byliśmy zatrudnieniu na umowę o pracę. Jednak pod uwagę bierze się również inne okresy, z uwagi na co już dziś warto wiedzieć, co określa nasz staż pracy oraz jak go poprawnie wyliczyć.
